amaç ve kapsam

Dünyanın ve özellikle sanayileşmiş ülkelerin giderek artan enerji talebinin karşılanabilmesi için ya fosil yakıtların (kömür, petrol, doğal gaz) yada yenilenebilir enerji kaynaklarının (güneş, rüzgâr, jeotermal vb.) kullanılması gerekmektedir. Yapılan değerlendirmeler fosil yakıtların sanayileşmiş devletlerin sürdürülebilir kalkınmasında etkisinin artarak devam edeceğini göstermektedir. Gelişen teknoloji ile denizlerde enerji ve doğal kaynakların aranması denizlerin bir rekabet alanı haline gelmesine sebep olmuştur. Ayrıca uluslararası ticaretin büyük bir bölümünün de denizlerden yapılıyor olması bu alanların önemini daha da artırmıştır. Türkiye ile Yunanistan arasında Ege Denizinde, Kıbrıs Rum kesimi ile Akdeniz’de yaşanan kara suları, kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge sınırlarına yönelik anlaşmazlıkların temelinde enerji kaynaklarının varlığı oluşturmaktadır. Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizinde petrol doğal gaz gibi fosil yakıtların yanında gaz hidrat gibi enerji kaynaklarının varlığı bu denizleri daha da önemli hale gelmektedir. Bölgedeki ticaretin büyük bir kısmının denizlerden özellikle de Süveyş kanalı, Çanakkale ve İstanbul boğazlarından yapılıyor olması denizlerin jeostratejik önemini göstermektedir. Bunun yanında enerji kaynaklarının da yine boru hatları vasıtasıyla bu denizler altından geçiyor yada geçecek olması gelecek yaşanacak krizlere hazırlıklı olunmasını gerektirmektedir. 

Türkiye, enerji kaynakları bakımından zengin bir ülke değildir. Bu nedenle, enerji kaynaklarının araştırılması, geliştirilmesi ve taşınması bulunduğu coğrafi konum nedeniyle Türkiye için önemli bir dış politika hedefidir. Araştırma ve sondaj gemileri, Türkiye'nin denizlerde enerji kaynaklarının araştırılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu anlamda devletimizin son yıllarda aldığı yeni nesil araştırma ve sondaj gemileri bu büyük amaca hizmet etmektedir.

Bu projenin amacı, Osmanlı İmparatorluğu döneminde araştırma gemilerinin ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde hem araştırma hem de sondaj gemilerinin uluslararası ilişkilerde nasıl bir dış politika aracı olarak hizmet verdiğini incelemek ve rolünü anlamak için ayrıntılı bir araştırma yapmaktır. Bu amaca ulaşmak için aşağıdaki hedefler belirlenmiştir:

  1. Kara Suları ve Kıta Sahanlığı Hakları İlişkileri Analizi: Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde kara suları ve kıta sahanlığı hakları konusundaki uluslararası anlaşmazlıkları ve ilişkileri ayrıntılı bir şekilde belirlemek.
  2. Tarihi Belgelerin ve Kaynakların İncelenmesi: Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait tarihi belgelerin, anlaşmaların ve diplomatik yazışmaların titizlikle incelenmesi.
  3. Araştırma ve Sondaj Gemilerinin İncelenmesi: Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde kullanılan araştırma ve sondaj gemilerinin teknik özelliklerinin ve görevlerinin incelenmesi.
  4. Enerji Kaynakları Stratejilerinin İncelenmesi: Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki enerji kaynakları stratejilerinin, enerji politikalarının ve kaynaklara erişim stratejilerinin analiz edilmesi.
  5. Uluslararası İlişkilerde Gemilerin Rolünün Değerlendirilmesi: Araştırma ve sondaj gemilerinin uluslararası ilişkilerdeki oynadığı rolü tespit etmek ve bu gemilerin dış politikada nasıl bir araç olarak kullanıldığını analiz etmek.
  6. Kriz Yönetimi Stratejilerinin Geliştirilmesi: Kara suları, kıta sahanlığı ve enerji kaynakları krizlerine yönelik etkili yönetim ve çözüm stratejileri geliştirmek.
  7. Dış Politika ve Jeopolitik Analizler: Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki dış politika stratejilerini ve jeopolitik faktörleri ayrıntılı olarak analiz etmek.
  8. Deniz Ticaretinin Ölçülebilir Etkisinin Belirlenmesi: Kıta sahanlığı ve kara suları krizlerinin deniz ticaretine etkisinin analiz etmek. 

Bu amaçlar ve hedefler, projemizin açık, net ve ölçülebilir bir çerçeveye sahip olmasını sağlayacak ve araştırma ve sondaj gemilerinin dönemsel olarak dış politika araçlarının etkisini daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Böylece, uluslararası ilişkilerdeki önemli sorunları incelemek ve gelecekteki dış politika stratejilerini şekillendirmek için kritik bir adım olacaktır. 

Belirlenen amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi sonucunda özellikle Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizi özelinde yaşanan krizlerde araştırma gemilerinin etkinliği ve rolü ortaya konulacaktır. Böylece, araştırma ve sondaj gemilerinin kullanımıyla ilgili önerilen bu proje, devletimizin gelecekte denizlere yönelik dış politika oluşturulması ve uygulanması süreçlerinde bilimsel temellerin oluşmasına katkı sağlayacaktır.