Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı
Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tarih Anabilim Dalı’nın bir alt birimi olarak kurulmuştur. Bu alanda çalışmalar yapmayı hedefleyen genç akademisyen adaylarını yetiştirmek, onların akademik anlamda gelişimi için gereken ders ve etkinlikleri düzenlemek, yapılacak akademik çalışmalarla Genel Türk Tarihi alanına katkı sağlamak Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı’nın esas ilkelerindendir.
Genel Türk Tarihi kürsüsü Atatürk’ün direktifleriyle 1927 yılında bugünkü İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi içerisinde o dönemki adıyla Umumi Türk Tarihi adıyla kurulmuştur. Kürsünün başına tayin edilen Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan verdiği derslerde Genel Türk Tarihi’ni en eski devirlerden 16. yüzyıla kadar olan dönem ve 16. yüzyıldan günümüze kadar olan dönem olarak zamansal açıdan iki kısma ayırmıştır. Bundan sonra 1946 yılında Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Prof. Dr. Şinasi Altundağ başkanlığında kurulan Umumi Türk Tarihi kürsüsü 1945’te başlayan dilde sadeleşme çalışmalarıyla Genel Türk Tarihi adını almıştır. Togan’ın ardından Genel Türk Tarihi’nin bütüncül olarak ve kültürle birlikte incelenmesinde Hüseyin Nihal Atsız ve Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu’nun çalışmaları öncülük etmiştir. Türk akademisine Togan tarafından kazandırılan Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı Kürsüsü Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu, Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat, Ord. Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat, Prof. Dr. Abdulkadir İnan, Prof. Dr. Hüseyin Namık Orkun, Prof Dr. Mustafa Kafalı, Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu gibi değerli bilim insanlarının akademik çalışmalarıyla gelişim göstermiştir. Bu gelişme günümüzde muhtelif üniversitelerde çeşitli konular üzerinde çalışan Genel Türk tarihçileri tarafından devam ettirilmektedir. İstanbul Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nden filizlenip büyüyen Genel Türk Tarihi geleneği, Karadeniz Teknik Üniversitesi Tarih bölümünde de anabilim dalı mezunu akademisyenlerimizce temsil edilmektedir. Alanlarında uzman akademisyenlerimizin yanı sıra geleneğin Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde sürdürülmesini sağlayan kazanım, Üniversitemizin Merkez Kütüphanesi’nde yer alan Prof. Dr. Osman Turan Tarih Araştırmaları Kitaplığı’dır. Kitaplıkta Genel Türk Tarihi’nin özellikle Ortaçağ dönemi ile ilgili çok kıymetli ana kaynaklar ve araştırma eserler yer almaktadır.
Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı, Türklerin İç Asya’da tarih sahnesine çıktıkları ilk devirlerden itibaren, Türklerin anayurdu ve onların yayılma sahalarını ele alarak Türkler tarafından kurulan siyasi teşekkülleri, onların edebi ve kültürel özelliklerini, sosyo-iktisadi gelişim çağlarını inceler. Bu bağlamda coğrafya açısından doğuda Mançurya’dan batıda Karadeniz’in kuzeyi boyunca Macaristan ovalarına, kuzeyde Güney Sibirya ormanlarından güneyde Çin ve Hindistan’ın kuzeyine kadar olan bir sahayı kapsamaktadır.
Genel Türk Tarih Anabilim Dalının sorumluluğundaki derslerde incelenen konular: Asya Hun İmparatorluğu, Avrupa Hun İmparatorluğu, Ak-Hun İmparatorluğu, Tabgaç Devleti, Gök-Türk İmparatorluğu, Uygur İmparatorluğu, Türgiş Devleti, Kırgız Devleti, Karluk Devleti, Oğuz-Yabgu Devleti, Avar İmparatorluğu, Hazar İmparatorluğu, Uz Devleti, Sabar Devleti, Kuman/Kıpçak Devleti, Türk Bulgar Devletleri, Cengiz İmparatorluğu, Cengizoğulları Hanlıkları, Timurlular, Karadeniz’in kuzeyinde ve Türkistan’da yer alan Hanlıklar, Delhi Türk Sultanlığı, Babürler, Çağdaş Türk Cumhuriyetleri ve Muhtar Cumhuriyetleri’nin; tarihi, coğrafyası, siyasi ve askeri teşkilatları, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapılarının yanı sıra birbirleriyle ve komşularıyla ilişkilerinin değerlendirilmesini kapsamaktadır.
Genel Türk Tarihi çalışmaları, tarih ve coğrafya açısından kapsamının geniş olması sebebiyle tarih bölümümüzde arkeoloji, dilbilimi, antropoloji, coğrafya gibi diğer bilim dallarına ait çalışmaların kullanımıyla disiplinlerarası olarak yürütülmek zorundadır. Bu bağlamda öğrencilere, kadim Türk kültürünün özellikleri, Türklerin dünya medeniyetine katkıları, çeşitli coğrafyalarda kurulan Türk devletleri, bu devletlerin yapısı hakkında bilgi vermek, yapılacak çalışmalar için gerekli kaynak dilleri konusunda yönlendirerek teşvikte bulunmak bu kürsünün gayelerindendir.
Genel Türk tarihi Anabilim Dalı şu anda 2 Doçent Doktor, 1 Doktor öğretim üyesi ve 1 Araştırma Görevlisi ile faaliyetlerini yürütmektedir.
